Rechten van personen met een handicap

Laatste wijziging Woensdag, 17/12/2025

Volgens de EU-SILC-enquête van 2016 wonen er in de Europese Unie 100 miljoen personen met een handicap. Hoewel zij met velen zijn, voelen gehandicapten zich vaak geïsoleerd en hebben ze veelal het idee dat ze hun EU-rechten niet ten volle kunnen uitoefenen.

De Europese Unie en haar lidstaten zijn partij bij het Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap. De belangrijkste boodschap daarvan is dat personen met een handicap zonder discriminatie het volledige spectrum van mensenrechten en fundamentele vrijheden moeten kunnen genieten.

In het Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap worden personen met een handicap omschreven als personen “[…] met langdurige fysieke, mentale, intellectuele of zintuiglijke beperkingen die hen in wisselwerking met diverse drempels kunnen beletten volledig, effectief en op voet van gelijkheid met anderen te participeren in de samenleving”.

Wat doet de EU?

De EU heeft in haar verdragen en wetgeving laten zien zich in te zetten voor het beschermen van EU-burgers tegen discriminatie. Zo heeft zij belangrijke wetgeving ontwikkeld die de rechten van alle mensen beschermt: het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie. Daarin is bijvoorbeeld vastgelegd dat personen met een handicap recht hebben om een zelfstandig leven te leiden, een beroep uit te oefenen en deel te nemen aan het gemeenschapsleven. Ook wordt bepaald dat het onwettig is om personen oneerlijk te behandelen omdat ze een handicap hebben.

Naast wetgeving ontwikkelt de EU ook verschillende andere instrumenten. Een voorbeeld daarvan is de EU-parkeerkaart voor gehandicapten, die in acht EU-lidstaten gelijke toegang tot bepaalde voordelen waarborgt, met name op het gebied van cultuur, vrijetijdsbesteding, sport en vervoer. 

De EU organiseert ook bewustmakingscampagnes, zoals de jaarlijkse Europese Dag van personen met een handicap, conferenties en de Access City Award, een prijs voor steden die hun best hebben gedaan om toegankelijker te worden.

Een ander voorbeeld van een goede praktijk is de Erasmus+-strategie voor inclusie en diversiteit voor jongeren, die tot doel heeft om de levens van personen met een handicap verder te verbeteren en ervoor te zorgen dat Erasmus+ de diversiteit bevordert. 

Wat als je rechten niet gerespecteerd worden?

De EU wil ervoor zorgen dat handicaps geen belemmering vormen in Europa. In de praktijk wordt echter niet iedereen even goed beschermd. Alle EU-burgers hebben het recht om naar een andere EU-lidstaat te verhuizen, maar als je in het buitenland wilt studeren, een baan zoekt, op reis gaat, producten wilt kopen, gebruik wilt maken van diensten of simpelweg informatie nodig hebt, loop je misschien tegen obstakels aan.

Verschillende diensten kunnen je hierbij helpen. Als je bijvoorbeeld problemen krijgt tijdens een vlieg-, boot-, trein- of busreis, kun je een klacht indienen. In alle EU-lidstaten zijn er bureaus die je kunnen helpen bij het indienen van je klacht. Voor meer informatie en de lijst van contactgegevens voor elke lidstaat, klik hier.

Kom meer te weten over je rechten in deze brochure van het Europees Gehandicaptenforum en lees meer over die verschillende diensten. Als je denkt dat je rechten niet gerespecteerd zijn of je oneerlijk bent behandeld, is het belangrijk dat je van je laat horen!

Actie ondernemen?

De EU verstrekt subsidies aan niet-gouvernementele organisaties (ngo’s) en voert dialogen met die ngo’s om ervoor te zorgen dat er in de EU-wetgeving rekening wordt gehouden met de belangen van personen met een handicap. 

Deze Europese netwerken hebben nationale leden die opkomen voor de rechten van personen met een handicap en hun gezinnen. Als je je stem wilt laten horen, zoek dan uit welke ngo voor jou van belang is. Een paar voorbeelden: 

• European Disability Forum
• European Network on Independent Living (ENIL)
• Inclusion Europe
• International Federation for Spina Bifida and Hydrocephalus
• European Blind Union
• European Union of the Deaf
• Autism Europe
• Mental Health Europe
• European Association of Service Providers for Persons with Disabilities