Fantastische routes en griezelige tradities in Europa

Laatste wijziging Woensdag, 22/10/2025

Klaar om je onder te dompelen in een paar van de griezeligste tradities van Europa?

Voor een kind uit de jaren negentig was het zien van Tim Burtons “Nightmare Before Christmas” misschien een traumatische gebeurtenis. Ook een film als “Coco”, waarin een ode wordt gebracht aan de Mexicaanse nationale feestdag Dia de los Muertos, roept bij velen warme gevoelens op en kent ontroerende momenten (“Talking to you, grown-ups out there”). 

Maar als je op zoek bent naar echt mysterieuze en enge verhalen, hoef je daar alleen maar naar te vragen. Een beetje spanning en sensatie is nooit verkeerd, zeker niet in Europa rond deze tijd van het jaar.

Dus ga er lekker voor zitten, neem een kop thee (of een stuk pompoentaart) en plan je volgende Europese avontuur!

Het begin (waarschijnlijk)

Wist je dat het populaire Halloween, een afkorting van het Engelse “All Hallows’ Eve” zijn wortels heeft in het Keltische ritueel Samhain, wat “einde van de zomer” betekent? In die tijd begon het nieuwe jaar op 1 november. Aan de vooravond van die dag organiseerde de bevolking, die grotendeels uit boeren bestond, een dankzegging voor de oogst van de zomer en werd begonnen met de voorbereidingen op de komende wintermaanden. 

Men geloofde dat de sluier die de wereld van de doden en die van de levenden van elkaar scheidde op die avond steeds dunner werd, waardoor de geesten een kort bezoek aan de levenden konden brengen.

Weleens gehoord van de legende van Stingy Jack? Stingy Jack was een Ierse dronkenlap en oplichter die, nadat hij een paar keer had geprobeerd de Dood om de tuin te leiden, werd verraden door zijn lever en door zijn eigen lichaam werd gedwongen om te sterven. Karma deed de rest en Jack werd geweigerd bij de poorten van de hel. Daardoor was hij veroordeeld tot een leven tussen de twee werelden, waar hij ronddoolde met een gloeiende kool in een uitgeholde raap. 

Dit is waarschijnlijk de oorsprong van de huidige traditie dat op Halloween als geest uitgedoste kinderen van deur tot deur gaan met een uitgesneden pompoen met een lichtje erin. 

Alvast in de stemming komen: waar moet je heen? 

We blijven bij dit het thema (en hetzelfde geografische gebied). Waar kun je je vakantie in november beter doorbrengen dan in het “good old” Verenigd Koninkrijk? Dit is je kans om naar Nessie te speuren, het legendarische monster van Loch Ness in de Schotse Hooglanden dat populair werd in de jaren dertig van de vorige eeuw.

Op het Britse eiland kun je in de juiste stemming komen door de kerkers van Londen of Edinburgh te bezoeken, of allebei. Als de ondergrondse wereld niet jouw ding is, wacht dan tot 5 november (“Remember, remember, the fifth of November”), en als je fan van “V for Vendetta” bent, mag je natuurlijk Guy Fawkes Day absoluut niet missen. Vreugdevuren en vuurwerk fleuren de stad op ter herinnering aan het buskruitverraad van 1605, waarbij Guy Fawkes, een katholieke samenzweerder, de Houses of Parliament probeerde op te blazen en er niet in slaagde de protestantse koning James I te vermoorden.

Aan de overkant van het Kanaal kun je op het continent een bezoek brengen aan het Torture Museum in Amsterdam. Daar kun je in de geschiedenis van Europa graven en onder meer veertig straf- en martelwerktuigen uit verschillende landen zien. 

Over gereedschap gesproken, wist je dat sommige Duitsers op Allerheiligen vroeger alle messen die ze in huis hadden verstopten? Waarom? Om te voorkomen dat de spoken en geesten, hoogstwaarschijnlijk overleden familieleden die op die dag weleens door het huis konden dwalen, gewond raakten. En jij maar denken dat geesten geen lichaam hadden!

Blijkbaar kunnen ze ook honger en/of dorst hebben, en daarom zetten Oostenrijkers, zoals kinderen een wortel in hun schoen doen voor het paard van Sinterklaas, brood en water klaar voor geesten die wel wat lusten. 

Maar misschien geef je er de voorkeur aan om dolende zielen toch in een meer materiële vorm voor te stellen, bijvoorbeeld als een stel bewegende en geanimeerde botten in de vorm van een skelet. Dan kun je op drie verschillende plekken in drie Europese landen je hart ophalen. We gaan daarbij van oost naar west.

Niet ver van Praag, de prachtige hoofdstad van Tsjechië, ligt de stad Kutná Hora, met iets meer dan 20 000 inwoners en waar je onder de Allerheiligenkerk op de plaatselijke begraafplaats het Ossuarium van Sedlec, een rooms-katholieke kapel uit 1278, kunt bezoeken. Heb je ooit een kroonluchter van botten gezien? En niet zomaar een! Terwijl je ernaar staart, word je uitgedaagd om elk van de meer dan tweehonderd verschillende soorten botten van het menselijk lichaam te spotten. Het ossuarium zelf bevat tussen de 40 000 en 70 000 skeletten, meer dan drie keer zo veel als de bevolking van de dichtstbijzijnde stad.

Na een korte vlucht of een lange treinreis naar Italië kom je aan in de economische hoofdstad van het land, Milaan, waar je in het centrum een soortgelijk schouwspel kunt aantreffen. Maak een korte tussenstop bij metrostation San Babila, waar vlak achter de majestueuze Duomo een klein en nogal eigenaardig heiligdom ligt: San Bernardino alle Ossa. Beenderen en schedels in plaats van behang, beenderen en schedels aan het plafond, beenderen en schedels waar je maar kijkt. Blijkbaar was er aan het begin van het vorige millennium niet genoeg ruimte voor de botten uit het nabijgelegen ziekenhuis en moesten ze een beetje creatief worden.

Als je verder naar het westen gaat, vind je in de Portugese stad Evora een ossuarium dat is geïnspireerd op dat in Italië: een kapel van beenderen uit de zestiende eeuw waar de bezoekers worden verwelkomd met de aanlokkelijke inscriptie: “Nós ossos que aqui estamos, pelos vossos esperamos,” ofwel: “Wij, botten, zijn hier en wachten op de jouwe.” Krijg je al de koude rillingen?

De kers op de taart en nogal een klassieker: Kasteel Bran (ook bekend als het kasteel van Dracula) in Transsylvanië. Laat een van de plekken die verband houden met de legendarische vampier niet links liggen en maak je avontuur compleet met een huiveringwekkende picknick in het Roemeense Hoia Baciu-bos met zijn fraaie kromme bomen, dat je doet verlangen naar het Verboden Bos van Zweinstein.

Leg, eenmaal daar, een paar toffee-appels, een portie pompoen en wat Italiaanse “fave dei morti” (“tuinbonen van de doden”) op een typisch rood-wit geruite picknickkleed.

Nu heb je verhalen, lekker eten en plaatsen waar je naartoe kunt gaan. Kies een kostuum en raak gecharmeerd van deze oude Europese tradities. En geen zorgen, een oud laken met twee gaten erin werkt ook nog steeds prima.