Άντλησε έμπνευση από τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Τελευταία ενημέρωση Παρασκευή, 27/08/2021

Τα βραβεία και το πρόγραμμα υποτροφιών Ζαχάρωφ είναι ο τρόπος με τον οποίο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στηρίζει τα άτομα που αγωνίζονται για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Χάρη σ’ αυτή τη στήριξη, νέοι άνθρωποι όπως εσύ κάνουν τη διαφορά σε ολόκληρο τον κόσμο.

Το βραβείο τιμά τη θαρραλέα δράση για την προαγωγή και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των θεμελιωδών ελευθεριών, του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας και επιβραβεύει τους νικητές προσφέροντας μία υποτροφία και ένα χρηματικό έπαθλο. Πώς απονέμεται;

Το βραβείο Ζαχάρωφ για την Ελευθερία της Σκέψης, το οποίο φέρει το όνομα του βραβευθέντος με το Νόμπελ Ειρήνης Αντρέι Ζαχάρωφ, απονέμεται σε άτομα, ομάδες ή οργανώσεις που αφιερώνουν τη ζωή τους στην προαγωγή και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με ειρηνικά μέσα.

Οποιοσδήποτε μπορεί να είναι υποψήφιος. Κάθε χρόνο, οι βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προτείνουν πιθανούς υποψηφίους, από τους οποίους οι κοινοβουλευτικές επιτροπές εξωτερικών υποθέσεων και ανάπτυξης επιλέγουν τρεις. 

Στη συνέχεια, ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου και οι επικεφαλής των πολιτικών ομάδων του Κοινοβουλίου επιλέγουν τον νικητή του έτους, ο οποίος λαμβάνει βραβείο ύψους 50 000 ευρώ, και αποκτά άμεση πρόσβαση σε ένα δίκτυο βουλευτών του ΕΚ και ΜΚΟ.
Το 2016, προηγούμενοι νικητές υπογράμμισαν την ανεκτίμητη πολιτική στήριξη που μπορεί να προσφέρει η ΕΕ στους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ολόκληρο τον κόσμο. Το Κοινοβούλιο ευαισθητοποιήθηκε και θέσπισε το πρόγραμμα υποτροφιών Ζαχάρωφ για υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από χώρες εκτός της ΕΕ. 

Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλουν απευθείας αίτηση για μία από τις 14 ετήσιες υποτροφίες που απονέμονται από ομάδα βουλευτών του ΕΚ αρμόδια για τη στήριξη της δημοκρατίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Ακολουθούν δύο εβδομάδες εντατικής κατάρτισης στις Βρυξέλλες και στο Παγκόσμιο δίκτυο για τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Βενετία, που συνοδεύονται από συναντήσεις με πολιτικούς και άλλα σημαντικά άτομα που διαθέτουν επιρροή και μπορούν να προωθήσουν θετικές αλλαγές.

Η υποστήριξη δεν περιορίζεται σε αυτά. Οι νικητές του βραβείου Ζαχάρωφ που λαμβάνουν τις υποτροφίες έρχονται σε επαφή με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και με τις τοπικές αντιπροσωπείες της ΕΕ στις χώρες τους για να συνεχίσουν το έργο τους. 

Θέλεις να μάθεις ποιοι παίρνουν αυτά τα βραβεία και αν θα μπορούσες κι εσύ να ακολουθήσεις το παράδειγμά τους; Διάβασε παρακάτω!

Restorers – Οι φιναλίστ του Βραβείου Ζαχάρωφ 2019

Πάνω από 200 εκατομμύρια γυναίκες της εποχής μας, νεαρής ή μεγαλύτερης ηλικίας, έχουν υποστεί ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων, μερική ή ολική αφαίρεση των εξωτερικών γυναικείων γεννητικών οργάνων, για μη ιατρικούς λόγους. Οι περισσότερες ήταν κάτω των 15 ετών όταν συνέβη αυτό. 

Πέντε νεαρές Κενυάτισσες εξοικειωμένες με την τεχνολογία - Ivy Akinyi, Macrine Onyango, Synthia Otieno, Purity Ouma και Stacy Owino – αποφάσισαν να αναπτύξουν μια εφαρμογή για την καταπολέμηση της πρακτικής αυτής, με τη βοήθεια της καθοδηγήτριάς τους Dorcas Adhiambo Owinoh.

Τα κορίτσια που έχουν υποβληθεί σε ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων τους ή διατρέχουν τέτοιον κίνδυνο μπορούν –πατώντας απλώς ένα κουμπί– να χρησιμοποιήσουν την εφαρμογή i-Cut για να ζητήσουν ιατρική και νομική βοήθεια. Μέσω της εφαρμογής ανταλλάσσονται επίσης πληροφορίες σχετικά με τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων και μπορούν να συλλέγονται δωρεές για τη χρηματοδότηση πρόσθετων ενεργειών.

Μέχρι στιγμής, η ομάδα, που αποτελείται μόνο από γυναίκες, έχει επικεντρωθεί σε υπηρεσίες και κοινότητες στο βορειοδυτικό τμήμα της Κένυας. 

Η κατάσταση αυτή θα αλλάξει.

«Το βραβείο έκανε το έργο μας γνωστό σε άλλες οργανώσεις που μάχονται κατά του ακρωτηριασμού των γυναικών», λέει η Dorcas. «Μας έκανε να αναζητήσουμε περισσότερους τρόπους για να βελτιώσουμε τον αγώνα μας.»

Οι Restorers έχουν πολλές φιλοδοξίες. Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων βλάπτει τις γυναίκες κάθε ηλικίας σε ολόκληρο τον κόσμο. Ως εκ τούτου επιθυμούν να επεκτείνουν την καθοριστική τους στήριξη σε περισσότερες κοινότητες, σε περισσότερα μέρη της Κένυας, καθώς και σε άλλες χώρες.

Και όλα αυτά με μια απλή εφαρμογή.

Asma Kaouech – Υποτροφία Ζαχάρωφ 2017

Αυτή η 27χρονη Τυνήσια συμμετείχε στην ίδρυση της οργάνωσης νεολαίας «Fanni Raghman Anni», («Η τέχνη μου πάνω από εμένα»), την οποία και διευθύνει. Η οργάνωση χρησιμοποιεί εναλλακτικούς τρόπους έκφρασης, όπως το γκράφιτι ή το θέατρο δρόμου για την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. 

Απευθύνεται σε νέους και ευάλωτες ομάδες και παρέχει έναν προσιτό τρόπο πρόληψης της ριζοσπαστικοποίησης. Δίνει σε περιθωριοποιημένα άτομα την ευκαιρία να εκφραστούν και προωθεί μηνύματα υπέρ της ανεκτικότητας.

Η Asma διέθετε ήδη εμπειρία στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων πριν από την ίδρυση της οργάνωσης κατά την επανάσταση του 2011 στην Τυνησία. Χρησιμοποιεί την εμπειρία της για να εκπαιδεύσει και άλλους υπερασπιστές.

Απώτερος στόχος της εξακολουθεί να είναι ένας πιο δίκαιος και βιώσιμος κόσμος χωρίς διακρίσεις. «Πιστεύω ότι όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι με αξιοπρέπεια και δικαιώματα», λέει η Asma.

Και προσθέτει: «Η υποτροφία που κέρδισα με βοηθά να αγωνίζομαι για τα ανθρώπινα δικαιώματα, και μου παρέχει ταυτόχρονα την αίσθηση ότι είμαι μέρος ενός ευρύτερου δικτύου υποστηρικτών.»

Η Asma πιστεύει ότι πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά. Επισημαίνει την τρέχουσα πολιτική αστάθεια και τις ελλείψεις όσον αφορά την ασφάλεια, την κλιματική αλλαγή και την πανδημία, που δημιουργούν νέες προκλήσεις.

«Ο ρόλος των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων... είναι πιο σημαντικός από ποτέ», καταλήγει η Asma.

Lorent Saleh – Βραβείο Ζαχάρωφ 2017

Ο Lorent έγινε ακτιβιστής νωρίς, όταν ηγήθηκε φοιτητικών διαδηλώσεων για τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα στη χώρα καταγωγής του, τη Βενεζουέλα. Αφού συνελήφθη αρκετές φορές με ασαφείς κατηγορίες, όπως η «διάδοση ψευδών πληροφοριών», διέφυγε στην Κολομβία. 

Το 2014, ο Lorent απελάθηκε στη Βενεζουέλα, αυτή τη φορά κατηγορούμενος για παραστρατιωτική εκπαίδευση και σχεδιασμό επιθέσεων κατά της χώρας, αλλά δεν του απαγγέλθηκε ποτέ επίσημη κατηγορία. 

Πέρασε τα επόμενα τέσσερα χρόνια στη φυλακή, εκτίοντας πάνω από τη μισή ποινή του στην έδρα της υπηρεσίας πληροφοριών της Βενεζουέλας, SEBIN. Στη φυλακή υποβλήθηκε σε μια μορφή βασανιστηρίων που ονομάζεται «λευκός βασανισμός». Κρατήθηκε σε απομόνωση και υπό συνεχή παρακολούθηση σε ένα μικρό κελί με συνεχές λευκό φως επί 24/7.

Υπήρξε όμως μια αχτίδα ελπίδας. Ο Lorent, ως μέλος της δημοκρατικής αντιπολίτευσης της Βενεζουέλας, έλαβε το βραβείο Ζαχάρωφ το 2017 μαζί με άλλους δημοκράτες ακτιβιστές και πολιτικούς κρατουμένους. Τον Οκτώβριο του 2018, αποφυλακίστηκε τελικά και εξορίστηκε στη Μαδρίτη της Ισπανίας. 

«Το Βραβείο Ζαχάρωφ επιβράβευσε τον πολυετή μου αγώνα», δήλωσε ο Lorent. «Ήταν μια ένδειξη υποστήριξης για μια πολύχρονη μάχη και για μεγάλο αριθμό καταπιεσμένων ανθρώπων.»

Ο 32χρονος εξακολουθεί να μάχεται για την ελευθερία και τη δημοκρατία στη Βενεζουέλα και να αγωνίζεται για την ανάληψη διεθνούς δράσης κατά πρακτικών όπως αυτή που έζησε και ο ίδιος. 

«Σκοπεύω να συνεχίσω να εργάζομαι για την εξάλειψη των βασανιστηρίων και της σκληρής, απάνθρωπης και ταπεινωτικής μεταχείρισης που εξακολουθούν να υφίστανται μέχρι σήμερα πολλοί άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο.»