Kun ispirat mid-difensuri tad-drittijiet tal-bniedem

L-aħħar aġġornament sar fi Il-Ġimgħa, 27/08/2021

Il-Premjijiet u l-Boroż ta’ Studju Sakharov huma l-mod kif il-Parlament Ewropew jintervjeni ma’ persuni li jpoġġu lilhom infushom f’konformità mad-drittijiet tal-bniedem. Bis-saħħa ta’ dan l-appoġġ, żgħażagħ bħalek qed jagħmlu differenza madwar id-dinja.

Il-premju jagħti ġieħ lill-azzjoni kuraġġuża għall-promozzjoni u l-protezzjoni tad-drittijiet tal-bniedem, il-libertajiet fundamentali, l-istat tad-dritt u d-demokrazija u jfaħħar din il-ħidma b’borża ta’ studju u flus bi premju. Allura kif jaħdmu?

Il-Premju Sakharov għal-Libertà tal-Ħsieb, imsemmi għar-rebbieħ tal-Premju Nobel għall-Paċi Andrei Sakharov, jingħata lil persuni, gruppi jew organizzazzjonijiet li jiddedikaw ħajjithom għall-promozzjoni u l-protezzjoni tad-drittijiet tal-bniedem permezz ta’ mezzi paċifiċi.

Kulħadd jista’ jkun kandidat. Kull sena, il-Membri tal-Parlament Ewropew (MPE) jinnominaw rebbieħa potenzjali, li l-kumitati parlamentari għall-affarijiet barranin u l-iżvilupp jirfinaw għal lista ta’ tlieta. 

Il-President tal-Parlament u l-mexxejja tal-gruppi politiċi tal-Parlament imbagħad jagħżlu r-rebbieħ tas-sena, li jirċievi premju, €50,000, u aċċess immedjat għal network ta’ MEPs u NGOs.
Fl-2016, rebbieħa preċedenti enfasizzaw l-appoġġ politiku imprezzabbli li l-UE tista’ tipprovdi lid-difensuri fid-dinja kollha. Il-Parlament ħa nota u stabbilixxa l-programm ta’ Boroż ta’ Studju Sakharov għad-difensuri tad-drittijiet tal-bniedem minn pajjiżi barra mill-UE. 

Id-difensuri tad-drittijiet tal-bniedem jistgħu japplikaw direttament għal waħda mill-14-il borża ta’ studju annwali, mogħtija minn grupp ta’ MEPs li jittrattaw l-appoġġ globali għad-demokrazija. Wara jsegwu ġimagħtejn ta’ taħriġ intensiv fi Brussell u fil-Kampus Globali tad-Drittijiet tal-Bniedem f’Venezja, flimkien mal-opportunità li jiltaqgħu ma’ politiċi u persuni influwenti oħra li jistgħu jippromwovu bidla pożittiva.

L-appoġġ ma jiqafx hemm. Ir-rebbieħa tal-Premju u l-Borża ta’ Studju Sakharov jistgħu jżuru l-Parlament Ewropew u d-Delegazzjonijiet lokali tal-UE fil-pajjiżi tagħhom biex ikomplu l-ħidma tagħhom. 

Kurjuż biex tiskopri min jingħata dawn il-premjijiet u jekk tistax issegwi l-eżempju tagħhom? Kompli aqra.

The Restorers – finalisti tal-Premju Sakharov 2019

Aktar minn 200 miljun tifla u mara ħajjin illum esperjenzaw il-mutilazzjoni ġenitali femminili (MĠF), it-tneħħija parzjali jew totali tal-ġenitali femminili esterni għal raġunijiet mhux mediċi. Għal ħafna minnhom, din ġratilhom meta kellhom inqas minn 15-il sena. 

Ħames adoloxxenti Kenjani – Ivy Akinyi, Macrine Onyango, Synthia Otieno, Purity Ouma u Stacy Owino – iddeċidew li jiżviluppaw app biex jiġġieldu l-prattika, b’kontribut mill-mentor tagħhom Dorcas Adhiambo Owinoh.

Il-bniet li jinsabu f’riskju tal-mutilazzjoni ġenitali femminili jew li għaddew minnha jistgħu jużaw l-app i-Cut biex jitolbu għajnuna medika u legali hekk kif imissu l-buttuna. L-app taqsam ukoll informazzjoni dwar il-MĠF u tista’ tiġbor donazzjonijiet biex tiffinanzja xogħol addizzjonali.

S’issa, it-tim magħmul kollu kemm hu minn nisa ffoka fuq is-servizzi u l-komunitajiet fil-parti tal-Majjistral tal-Kenja. 

Dan huwa mistenni li jinbidel.

“Il-premju espona l-ħidma tagħna għal organizzazzjonijiet oħra li jiġġieldu l-mutilazzjoni femminili,” qalet Dorcas. “Tatna ċans infittxu aktar modi kif nistgħu ntejbu l-attiviżmu tagħna.”

The Restorers mhuma xejn għajr ambizzjużi. Il-MĠF tagħmel ħsara lin-nisa u lill-bniet madwar id-dinja. Huma jridu jespandu l-appoġġ tagħhom li jsalva l-ħajja għal aktar komunitajiet, aktar partijiet mill-Kenja u anke pajjiżi oħra.

U dan kollu b’app sempliċi.

Asma Kaouech – Sakharov Fellow 2017

Din it-Tuneżina ta’ 27 sena tidderieġi l-organizzazzjoni taż-żgħażagħ li waqqfet hi stess “Fanni Raghman Anni”, l-isem li jfisser “l-arti tiegħi minkejja tiegħi nnifsi”. L-organizzazzjoni tuża modi alternattivi ta’ espressjoni bħall-arti tal-graffiti jew it-teatru tat-triq biex tippromwovi d-drittijiet tal-bniedem fil-Lvant Nofsani u fl-Afrika ta’ Fuq. 

Il-ħidma hija mmirata lejn iż-żgħażagħ u l-gruppi vulnerabbli u tipprovdi mod aċċessibbli għall-prevenzjoni tar-radikalizzazzjoni. Dan jagħti lin-nies marġinalizzati l-opportunità li jesprimu lilhom infushom u jxerrdu messaġġi dwar it-tolleranza fit-triq.

Asma kienet difensur tad-drittijiet tal-bniedem b’esperjenza qabel ma waqqfet l-organizzazzjoni matul ir-rivoluzzjoni Tuneżina tal-2011. Hija tuża l-esperjenza tagħha biex tħarreġ difensuri oħra.

L-għan aħħari tagħha jibqa’ dinja aktar ekwa, ġusta u sostenibbli. “Nemmen li l-bnedmin kollha jitwieldu ħielsa u ugwali fid-dinjità u d-drittijiet,” qalet.

Asma żiedet tgħid: “Il-Borża ta’ Studju hija sejħa għalija biex niġġieled għad-drittijiet tal-bniedem filwaqt li nħossni ċerta li jien parti minn network akbar ta’ sostenituri.”

Skont Asma għad hemm ħafna xogħol xi jsir. Hija tindika l-instabbiltà politika u tas-sigurtà attwali, it-tibdil fil-klima, u l-pandemija globali, li qed joħolqu sfidi ġodda.

“Ir-rwol tad-difensuri tad-drittijiet tal-bniedem... huwa meħtieġ aktar minn qatt qabel,” ikkonkludiet Asma.

Lorent Saleh – Premju Sakharov 2017

Lorent beda l-attiviżmu tiegħu kmieni meta mexxa protesti tal-istudenti għad-demokrazija u d-drittijiet tal-bniedem f’pajjiżu l-Venezwela. Wara li ġie arrestat diversi drabi fuq akkużi vagi bħal “tixrid ta’ informazzjoni falza”, huwa ħarab lejn il-Kolombja. 

Fl-2014, Lorent ġie deportat lura lejn il-Venezwela, din id-darba akkużat li wettaq taħriġ paramilitari u ppjana attakki kontra l-pajjiż, iżda qatt ma ġie akkużat formalment. 

Huwa qatta’ l-erba’ snin ta’ wara f’ħabs, u qatta’ aktar minn nofs is-sentenza tiegħu fil-kwartieri ġenerali tas-servizz tal-intelliġenza tal-Venezwela, SEBIN. Meta kien il-ħabs, kien soġġett għal forma ta’ tortura msejħa “tortura bajda”. Huwa nżamm f’incommunicado, f’iżolament u taħt sorveljanza kostanti f’ċellola żgħira b’dawl abjad mixgħul 24/7.

Kien hemm xaqq dawl ta' tama. Lorent, bħala parti mill-Oppożizzjoni Demokratika tal-Venezwela, ingħata l-premju Sakharov fl-2017 flimkien ma’ attivisti oħra favur id-demokrazija u priġunieri politiċi. F’Ottubru 2018, huwa finalment inħeles u mar fl-eżilju f’Madrid, Spanja. 

“Il-premju Sakharov ivvalida l-istqarrijiet li għamilt matul is-snin,” qal Lorent. “Dan kien turija ta’ appoġġ għal taqbida twila ta’ snin u għadd kbir ta’ nies oppressi.”

Dan ir-raġel ta’ 32 sena jkompli jippromwovi l-libertà u d-demokrazija fil-Venezwela, u jagħmel kampanja għal azzjoni internazzjonali kontra esperjenzi bħal tiegħu. 

“Beħsiebni nkompli naħdem fuq il-qerda tat-tortura u t-trattament krudili, inuman u degradanti li ħafna nies madwar id-dinja għadhom isofru minnhom sal-lum.”