Bądź bezpieczny w sieci!

Ostatnia aktualizacja poniedziałek, 30/08/2021

Spędzamy dużo czasu online za pomocą naszych telefonów, tabletów i laptopów, aby korzystać z mediów społecznościowych, być w kontakcie z naszymi przyjaciółmi, oglądać filmy, słuchać muzyki i uczyć się lub pracować. Ale na ile jesteśmy bezpieczni w sieci?

Młode osoby mają prawo do najlepszych możliwych doświadczeń online. Każdego roku w lutym UE organizuje kampanię „Dzień Bezpiecznego Internetu”, aby uświadamiać, w jaki sposób wspólne starania mogą przyczynić się do tworzenia lepszego internetu na przyszłość (#SaferInternet4EU). Przede wszystkim należy uświadomić sobie zagrożenia, z którymi można się zetknąć w internecie, i poznać sposoby radzenia sobie z nimi.

Ochrona prywatności

Wszystko, co publikujesz w internecie, przestaje być prywatne. Podawanie danych osobowych na blogach, na profilu lub forach dyskusyjnych może być zatem niebezpieczne i prowadzić do nadużyć. Uważaj też, aby nie powiedzieć ani nie zrobić czegoś w internecie, czego nie zrobiłbyś w prawdziwym życiu. Zastanów się, kto widzi umieszczane przez Ciebie treści (zupełnie obcy ludzie? Znajomi? Znajomi znajomych?). Pamiętaj, aby skonfigurować swoje ustawienia prywatności. 

Chociaż najnowsze przepisy UE rzeczywiście ułatwiają trwałe usunięcie udostępnianych przez Ciebie danych osobowych (czy słyszałeś o RODO? Zapoznaj się z naszym artykułem o przysługujących Ci prawach online), w praktyce odzyskanie ich lub usunięcie może być czasami bardzo skomplikowane. Im szybciej podejmiesz działania, tym lepiej, ponieważ im dłużej treści są dostępne online, tym więcej razy mogą być udostępnione. Jeżeli chcesz sprawdzić swoją wiedzę na temat bezpieczeństwa w internecie, skorzystaj z internetowego quizu „Cyberbezpieczeństwo”. Zajmie Ci to maksymalnie 10 minut i z pewnością nauczysz się czegoś pożytecznego!

Sexting (wysyłanie cyfrowych zdjęć, filmów wideo, wiadomości tekstowych lub e-maili o charakterze wyraźnie seksualnym, zazwyczaj przez telefon komórkowy) jest dobrym przykładem zagrożenia dla prywatności. Intencja może być niewinna i możesz ufać osobie, której wysyłasz wiadomości. Co jednak zrobić, jeśli Twoje zdjęcie lub film zostaną udostępnione lub przechwycone?

Uwodzenie dzieci przez internet 

Nagabywanie dzieci dla celów seksualnych to proces, w którym dorosły, tak zwany „nagabujący” kontaktuje się z Tobą online, głównie za pomocą fałszywych profili młodej osoby lub celebryty. Nagabujący może mieć wiele motywów, by Cię oszukać i nadużyć Twojej niewinności: może chcieć Cię wykorzystać dla własnej przyjemności seksualnej i uzyskać pieniądze dzięki zdjęciu, które udostępniasz (niektóre zdjęcia mogą trafić do pedofilskiej ciemnej sieci), lub Cię szantażować. To jest przestępstwo. Nazywa się to molestowaniem seksualnym online i wymuszeniem.

Nagabujący zazwyczaj wcześniej pozyska Twoje zaufanie. Nie jest się łatwo zorientować, kiedy ktoś próbuje Cię nagabywać. Nigdy nie wysyłaj swoich nagich zdjęć lub filmów na fora internetowe lub w mediach społecznościowych, jeśli nie znasz osobiście odbiorcy. Jeśli uważasz, że masz do czynienia z osobą nagabującą, przerwij rozmowę, poszukaj pomocy i zgłoś tę osobę. 

Nawoływanie do nienawiści 

Nawoływanie do nienawiści polega na wyrażaniu uogólnionej negatywnej opinii o konkretnej grupie lub osobie należącej do tej grupy. Jest to jedna z form rasizmu i dyskryminacji występująca w całej Europie, która nasila się w internecie i mediach społecznościowych. Najczęściej zgłaszaną przyczyną nawoływania do nienawiści jest ksenofobia, a zaraz po niej orientacja seksualna i nienawiść antymuzułmańska (Kodeks postępowania w zakresie zwalczania nielegalnego nawoływania do nienawiści w internecie). UE współpracuje z dostawcami usług online, aby zapewnić ofiarom możliwość zgłaszania przypadków nawoływania do nienawiści.

Rada Europy uruchomiła kampanię „Stop mowie nienawiści”, której celem jest zwiększenie świadomości na temat znaczenia ujawniania przypadków nawoływania do nienawiści. Kampania ta stanowi wezwanie do działania; na stronie internetowej kampanii młode osoby znajdą zasoby umożliwiające podjęcie działań oraz krajowe dane kontaktowe do zgłaszania nawoływania do nienawiści.

Cyberprzemoc 

Cyberprzemoc jest zjawiskiem występującym w internecie, gdy młoda osoba (lub grupa) grozi innej osobie, poniża ją lub ją krzywdzi. Może ona wystąpić w dowolnym czasie i miejscu, osoba stosująca cyberprzemoc może działać anonimowo, a w sieci często występuje większa liczba świadków niż w przypadku nękania w świecie rzeczywistym. W pierwszy czwartek listopada UNESCO i jej państwa członkowskie organizują Międzynarodowy dzień przeciwdziałania przemocy i nękaniu w szkole, w tym nękaniu przy użyciu technik cyfrowych, uznając, że przemoc w szkole we wszystkich jej formach stanowi naruszenie praw dzieci i młodzieży do edukacji oraz zdrowia i dobrego samopoczucia. 

Istnieje wiele możliwości zwalczania tego zjawiska zarówno w internecie, jak i poza nim, w szkole lub w innych miejscach w Twojej społeczności. Najważniejsze jest stawanie w obronie innych, jeśli widzisz, że ktoś jest nękany. Nie bądź bierny i stań w obronie innych! Jeżeli jesteś ofiarą, nie bój się porozmawiać z kimś o swoim problemie – mogą to być przyjaciele, rodzina, nauczyciel, wyspecjalizowana służba lub jakaś zaufana osoba dorosła (zapoznaj się z informacjami dotyczącymi członków Europejskiej Sieci Przeciwdziałania Nękaniu lub krajowego organu ds. równości w Twoim kraju zamieszkania). Znajdź pomoc, nie jesteś sam! Pamiętaj, że to cyberprzestępca powinien się wstydzić! 

Nieprawdziwe informacje

Nieprawdziwe informacje są obecne powszechne w sieci – są to niedokładne lub wprowadzające w błąd wiadomości świadomie umieszczane w mediach w celu manipulowania opiniami. Aby je rozpoznać, musisz wiedzieć, jak je zidentyfikować. 

Istnieją podstawowe zasady sprawdzania wiarygodności informacji: należy zadać sobie pytanie, kto jest autorem informacji i jaki jest jego cel. Czy informacje zamieszczono na zaufanej stronie? Czy opublikowano je w innych wiarygodnych źródłach? Aby odróżnić wiarygodne źródła informacji od informacji wprowadzających w błąd, konieczne jest doskonalenie umiejętności krytycznego myślenia. Jedna ze złotych zasad brzmi: jeśli coś jest zbyt złe lub zbyt dobre, aby było prawdziwe, najpewniej nie jest prawdziwe!

Przeczytaj więcej na ten temat w innym artykule na Europejskim Portalu Młodzieżowym. 

Chcesz zgłosić nadużycie? 

Większość państw europejskich ustanowiła krajowe mechanizmy zgłaszania i wsparcia dla ofiar cyberprzemocy, mowy nienawiści i przestępstw z nienawiści, udzielanego przez organy krajowe i organizacje pozarządowe. Zapoznaj się z listą udostępnioną przez Radę Europy.
W ramach UE Ins@fe (która jest częścią sieci centrów bezpieczniejszego internetu) udostępnia listę infolinii oferujących informacje, porady i pomoc dla młodych osób na temat tego, jak radzić sobie ze szkodliwymi treściami, szkodliwymi kontaktami, takimi jak nagabywanie dla celów seksualnych, oraz szkodliwymi zachowaniami, takimi jak cyberprzemoc lub sexting. Możesz dokonać zgłoszenia lub przedstawić sprawę bezpośrednio na infolinii sieci. 

Unijny portal inicjatywy „Bezpieczniejszy internet dla dzieci” oferuje zasoby i wskazówki, które pomogą Ci chronić się w sieci. Jest tam sekcja poświęcona młodym osobom „BIK Youth”, w której można znaleźć przydatne zasoby i wziąć udział w inicjatywie, czyniąc swój głos słyszalnym. 

Czy jesteś młodym ekspertem ds. cyberbezpieczeństwa?

Europejskie wyzwanie dotyczące cyberbezpieczeństwa to coroczne europejskie wydarzenie, które gromadzi młode talenty z całej Europy, by bawić się i rywalizować w dziedzinie cyberbezpieczeństwa. Edycja 2020 odbędzie się w Wiedniu w dniach 3–7 listopada 2020 r.

Największe talenty w dziedzinie cyberbezpieczeństwa z każdego z uczestniczących państw spotkają się w Wiedniu, aby nawiązać kontakty i współpracować, a następnie konkurować ze sobą. Zawodnicy będą musieli rozwiązać zadania związane z bezpieczeństwem z takich dziedzin jak bezpieczeństwo sieci, bezpieczeństwo urządzeń mobilnych, łamigłówki kryptograficzne, inżynieria odwrotna i forensyka, i będą zdobywać punkty za ich rozwiązanie.

Na stronie internetowej znajdziesz informacje, jak wziąć udział w wydarzeniu.