Μείνετε ασφαλείς στο Διαδίκτυο!

Τελευταία ενημέρωση Δευτέρα, 30/08/2021

Περνάμε πολύ χρόνο συνδεδεμένοι στο Διαδίκτυο, στα τηλέφωνα, τα τάμπλετ και τους φορητούς υπολογιστές μας, για να συνδεόμαστε με μέσα κοινωνικής δικτύωσης, να μένουμε σε επαφή με τους φίλους μας, να βλέπουμε ταινίες, να ακούμε μουσική και να μελετάμε ή να εργαζόμαστε. Αλλά πόσο ασφαλείς είμαστε στο Διαδίκτυο;

Οι νέοι έχουν το δικαίωμα να απολαμβάνουν τις καλύτερες δυνατές επιγραμμικές εμπειρίες που μπορεί να προσφέρει το Διαδίκτυο. Κάθε χρόνο, τον Φεβρουάριο, η ΕΕ διοργανώνει την ημέρα ασφαλούς Διαδικτύου για την αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι συλλογικές προσπάθειες μπορούν να συμβάλλουν ουσιαστικά στη διαμόρφωση ενός καλύτερου Διαδικτύου για το μέλλον (#SaferInternet4EU). Πρωταρχικό είναι να γνωρίζετε τους κινδύνους που θα μπορούσατε να αντιμετωπίσετε ενώ περιηγείστε στο Διαδίκτυο και να μάθετε τι μπορείτε να κάνετε γι’ αυτό.

Ιδιωτικότητα

Ο, τιδήποτε δημοσιεύετε στο Διαδίκτυο χάνει τον ιδιωτικό του χαρακτήρα. Επομένως, η ανάρτηση προσωπικών πληροφοριών σε ιστολόγια, στο προφίλ σας ή σε φόρουμ συζήτησης μπορεί να είναι επικίνδυνη και να οδηγήσει σε κατάχρησή τους. Πρέπει επίσης να προσέχετε να μη κοινοποιείτε ή να κάνετε στο Διαδίκτυο κάτι το οποίο δεν θα κοινοποιούσατε ή θα κάνατε στην πραγματική ζωή σας, και θα πρέπει να σκέφτεστε ποιος βλέπει τις διαδικτυακές αναρτήσεις σας (εντελώς άγνωστοι; φίλοι; φίλοι φίλων;) Βεβαιωθείτε για τη ρύθμιση του απορρήτου σας. 

Μολονότι η πρόσφατη νομοθεσία της ΕΕ καθιστά ευκολότερη την οριστική διαγραφή προσωπικών πληροφοριών που έχετε κοινοποιήσει (γνωρίζετε για τον ΓΚΠΔ; διαβάστε το άρθρο μας για τα δικαιώματά σας στο Διαδίκτυο), στην πράξη μπορεί, ορισμένες φορές, να είναι περίπλοκη η ανάκτηση ή η διαγραφή τους. Όσο πιο γρήγορα ενεργείτε τόσο το καλύτερο, όσο περισσότερο είναι αναρτημένο το περιεχόμενο τόσο περισσότερο μπορεί να κοινοποιηθεί. Αν θέλετε να αξιολογήσετε τις γνώσεις σας σχετικά με τη διαδικτυακή σας ασφάλεια, δοκιμάστε το διαδικτυακό κουίζ για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο. Θα χρειαστείτε 10 λεπτά και σίγουρα θα μάθετε κάτι χρήσιμο!

Η ανταλλαγή ερωτικών μηνυμάτων (Sexting) (αποστολή ψηφιακών εικόνων, βίντεο, γραπτών μηνυμάτων ή ηλεκτρονικών μηνυμάτων σαφούς σεξουαλικού χαρακτήρα, συνήθως μέσω κινητού τηλεφώνου) αποτελεί απτό παράδειγμα απειλής της ιδιωτικής ζωής. Αν και η πρόθεση μπορεί να είναι αθώα και να εμπιστεύεστε το πρόσωπο που αποστέλλετε μηνύματα, τι συμβαίνει σε περίπτωση κοινοποίησης ή υποκλοπής της εικόνας ή του βίντεο;

Διαδικτυακή αποπλάνηση ανηλίκου 

Η διαδικτυακή αποπλάνηση ανηλίκου (grooming) είναι η διαδικασία κατά την οποία ένας ενήλικας (o επονομαζόμενος groomer), επικοινωνεί μαζί σας διαδικτυακά, κυρίως με τη χρήση πλαστών προφίλ, υποδυόμενος ένα νεαρό άτομο ή κάποιο επώνυμο πρόσωπο. Ο groomer μπορεί να έχει πολλαπλά κίνητρα για να σας εξαπατήσει και να καταχραστεί την αθωότητά σας: να σας εκμεταλλευτεί και να αποκομίσει χρήματα από τη φωτογραφία που κοινοποιείτε, για δική του σεξουαλική ευχαρίστηση, (ορισμένες φωτογραφίες θα μπορούσαν να καταλήξουν στο παιδόφιλο σκοτεινό διαδίκτυο), ή να σας εκβιάσει. Πρόκειται για έγκλημα. Ονομάζεται διαδικτυακός σεξουαλικός εξαναγκασμός και εκβιασμός.

Συνήθως, η πρώτη ενέργεια του groomer είναι να αποκτήσει την εμπιστοσύνη σας. Δεν είναι εύκολο να γνωρίζει κανείς αν κάποιος επιδιώκει τη διαδικτυακή αποπλάνηση ανηλίκου. Βεβαιωθείτε ότι δεν στέλνετε γυμνές εικόνες ή βίντεο του εαυτού σας σε διαδικτυακά φόρουμ ή μέσα κοινωνικής δικτύωσης εάν δεν γνωρίζετε προσωπικά τον αποδέκτη. Εάν νομίζετε ότι είστε αντιμέτωποι με έναν groomer, σταματήστε τη συζήτηση, αναζητήστε βοήθεια και αναφέρετε το πρόσωπο. 

Ρητορική μίσους 

Η ρητορική μίσους αφορά τη διατύπωση γενικευμένης αρνητικής γνώμης σχετικά με μια συγκεκριμένη ομάδα ή πρόσωπο που ανήκει στην εν λόγω ομάδα. Είναι μια μορφή ρατσισμού και διάκρισης που εμφανίζεται σε όλη την Ευρώπη και ενισχύεται από το Διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η ξενοφοβία είναι ο συνηθέστερος λόγος ρητορικής μίσους, ακολουθούμενη από τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ισλαμοφοβία (κώδικας δεοντολογίας για την καταπολέμηση της ρητορικής μίσους στο Διαδίκτυο). Η ΕΕ συνεργάζεται με τους παρόχους διαδικτυακών υπηρεσιών για να διασφαλίσει ότι τα θύματα θα μπορούν να αναφέρουν περιπτώσεις ρητορικής μίσους.

Το Συμβούλιο της Ευρώπης ξεκίνησε την εκστρατεία «No Hate Speech Campaign» για να ευαισθητοποιήσει σχετικά με τη σημασία της καταγγελίας της ρητορικής μίσους. Η εκστρατεία αυτή αποτελεί πρόσκληση για την ανάληψη δράσης και στον δικτυακό τόπο της εκστρατείας παρέχονται στους νέους τα μέσα για να αναλάβουν δράση, καθώς και εθνικές επαφές για την καταγγελία της ρητορικής μίσους.

Κυβερνοεκφοβισμός 

Ο κυβερνοεκφοβισμός είναι διαδικτυακό φαινόμενο, όταν ένας νέος (ή μια ομάδα) απειλεί, ταπεινώνει ή βλάπτει άλλο πρόσωπο. Μπορεί να συμβεί οποιαδήποτε στιγμή και παντού, ο κυβερνοεκφοβιστής μπορεί να ενεργήσει ανώνυμα και συχνά υπάρχουν περισσότεροι μάρτυρες μέσω του διαδικτύου απ’ ό, τι στην περίπτωση του εκφοβισμού στην πραγματική ζωή. Την πρώτη Πέμπτη του Νοεμβρίου η UNESCO και τα κράτη μέλη της διοργανώνουν την Παγκόσμια Ημέρα κατά της βίας και του εκφοβισμού στο σχολείο, συμπεριλαμβανομένου του κυβερνοεκφοβισμού, αναγνωρίζοντας ότι η ενδοσχολική βία σε όλες τις μορφές της αποτελεί παραβίαση των δικαιωμάτων των παιδιών και των εφήβων στην εκπαίδευση, στην υγεία και την ευημερία. 

Υπάρχουν πολλές δυνατότητες για την καταπολέμησή τους τόσο εντός όσο και εκτός Διαδικτύου, στο σχολείο ή αλλού στην κοινότητά σας. Το πρώτο πράγμα είναι να υπερασπιστείτε άλλους σε περίπτωση εκφοβισμού τους. Ενεργοποιηθείτε και υπερασπιστείτε τους! Αν είστε θύμα, μη φοβηθείτε να μιλήσετε σε κάποιον, στους φίλους, στην οικογένειά σας, στον εκπαιδευτικό σας, σε εξειδικευμένη υπηρεσία ή σε οποιονδήποτε ενήλικο εμπιστεύεστε (ελάτε σε επαφή με τα μέλη του ευρωπαϊκού δικτύου κατά του εκφοβισμού ή του εθνικού φορέα για την ισότητα στη χώρα κατοικίας σας). Αναζητείστε βοήθεια, δεν είστε μόνοι, και έχετε πάντα υπόψη σας ότι ο κυβερνοεκφοβιστής είναι αυτός που πρέπει να ντρέπεται! 

Ψευδείς ειδήσεις

Οι ψευδείς ειδήσεις εμφανίζονται παντού στον ιστό και είναι ανακριβείς ή παραπλανητικές ειδήσεις που διαδίδονται σκοπίμως στα μέσα ενημέρωσης για τη χειραγώγηση της άποψης. Για να τις αναγνωρίζετε, πρέπει να είστε σε θέση να αναγνωρίζετε τις πληροφορίες αυτές. 

Υπάρχουν βασικές αρχές για τον έλεγχο της εγκυρότητας των πληροφοριών: αναρωτηθείτε: ποιος είναι ο/η συντάκτης και ποιοι οι στόχοι του/της; Οι ειδήσεις δημοσιεύονται σε έμπιστο δικτυακό τόπο; Έχει δημοσιευτεί σε άλλες αξιόπιστες πηγές; Η ενίσχυση των δεξιοτήτων σας κριτικής σκέψης για τη διάκριση αξιόπιστων πηγών πληροφοριών από την παραπληροφόρηση είναι ουσιαστικής σημασίας. Ένας χρυσός κανόνας: αν είναι πολύ κακό ή πολύ καλό για να είναι αλήθεια, μάλλον δεν είναι αλήθεια!

Ενημερωθείτε περαιτέρω για το θέμα αυτό στο σχετικό άρθρο στην Ευρωπαϊκή Δικτυακή Πύλη της Νεολαίας. 

Θέλετε να καταγγείλετε κατάχρηση; 

Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν θεσπίσει εθνικούς μηχανισμούς καταγγελιών και υποστήριξης για θύματα κυβερνοεκφοβισμού, ρητορικής μίσους και εγκλημάτων μίσους, που παρέχονται από τις εθνικές αρχές και τις ΜΚΟ. Συμβουλευτείτε τον κατάλογο που έχει καταρτίσει το Συμβούλιο της Ευρώπης.
Εντός της ΕΕ, το Ins@fe, που αποτελεί μέρος του κέντρου για ασφαλή χρήση του διαδικτύου (Safer Internet Centres) παρέχει κατάλογο των γραμμών βοήθειας για τη συλλογή πληροφοριών και την παροχή συμβουλών και βοήθειας προς τους νέους σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης επιβλαβούς περιεχομένου, επιβλαβών επαφών, όπως η διαδικτυακή αποπλάνηση ανηλίκων (grooming), και επιβλαβούς συμπεριφοράς, όπως ο κυβερνοεκφοβισμός ή η ανταλλαγή ερωτικών μηνυμάτων. Μπορείτε να υποβάλετε καταγγελία ή να αποταθείτε απευθείας στις γραμμές βοήθειας του δικτύου. 

Η πύλη της ΕΕ Better Internet for Kids (Καλύτερο Διαδίκτυο για τα παιδιά) προσφέρει μέσα και συμβουλές για την προστασία σας όταν είστε στο Διαδίκτυο. Υπάρχει ένα τμήμα αφιερωμένο στους νέους «BIK Youth», στο οποίο μπορείτε να έχετε πρόσβαση σε χρήσιμους πόρους και να εκφράσετε την άποψή σας. 

Είστε νέος εμπειρογνώμονας στον τομέα της κυβερνοασφάλειας;

Η πρόκληση της ευρωπαϊκής ασφάλειας στον κυβερνοχώρο είναι μια ετήσια ευρωπαϊκή εκδήλωση που φέρνει σε επαφή νέους ταλαντούχους από όλη την Ευρώπη για να διασκεδάσουν και να ανταγωνιστούν στον τομέα της κυβερνοασφάλειας. Η έκδοση του 2020 θα πραγματοποιηθεί στη Βιέννη από τις 3 έως τις 7 Νοεμβρίου 2020.

Τα κορυφαία ταλέντα στον κυβερνοχώρο από κάθε συμμετέχουσα χώρα θα συναντηθούν στη Βιέννη για να δικτυωθούν, να συνεργαστούν και, τέλος, να ανταγωνιστούν μεταξύ τους. Οι διαγωνιζόμενοι θα τεθούν αντιμέτωποι με την επίλυση καθηκόντων που σχετίζονται με την ασφάλεια από τομείς όπως η διαδικτυακή ασφάλεια, η κινητή ασφάλεια, τα κρυπτογραφημένα παζλ, η αντίστροφη μηχανική και η εγκληματολογία και στη διαδικασία επίλυσής τους θα συγκεντρώνουν μόρια.

Μάθετε πώς μπορείτε να συμμετάσχετε, στον ιστοτόπο της εκδήλωσης.