Od ilu lat ludzie powinni mieć prawo do głosowania w wyborach?

Ostatnia aktualizacja poniedziałek, 02/05/2022

Głosowanie w wolnych i demokratycznych wyborach jest prawem obywatelskim, które daje Ci możliwość wybrania swoich przedstawicieli. Będą oni odpowiedzialni za podejmowanie decyzji w sprawach publicznych mających wpływ na całe społeczeństwo. Dlatego tak ważne jest, aby skorzystać z tego prawa do decydowania o modelu społeczeństwa, w jakim chcesz żyć, oraz do zastanowienia się nad tym, kogo chcesz wybrać i kto będzie odpowiedzialny za podjęcie działań niezbędnych do realizacji Twojej wizji przyszłości. Ile lat trzeba mieć, żeby głosować w wyborach? To zależy w którym kraju. Dowiedzmy się więcej na ten temat!

Jak to wygląda w Europie?

W ilu krajach UE osoby poniżej 18. roku życia mogą głosować w wyborach? Jak myślisz? W 20, 15 czy raczej w ośmiu? I które to kraje?

Tak naprawdę w niewielu. Aktualnie takie prawo obowiązuje w Austrii (to był pierwszy taki kraj!), a także na Malcie i w Belgii, gdzie 16- i 17-latkowie mogą głosować w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Głosowanie w wyborach krajowych od 17. roku życia jest możliwe tylko w Austrii i Grecji. Wybory na różnych szczeblach (lokalnym, regionalnym i krajowym) odbywają się zgodnie z różnymi ordynacjami wyborczymi.

Należy jednak pamiętać, że w niektórych krajach UE (Belgia, Bułgaria, Cypr, Grecja i Luksemburg) głosowanie w wyborach do Parlamentu Europejskiego jest obowiązkowe. Istnieje więc duże prawdopodobieństwo, że w tych krajach frekwencja będzie wyższa niż w krajach, w których można samemu podjąć decyzję o tym, czy chce się głosować, czy nie. Skłania to oczywiście do refleksji nad tym, jak zmieniło się podejście do wyborów. Kiedyś ludzie z uporem walczyli o prawa wyborcze, dzisiaj z kolei trzeba niekiedy wprowadzać obowiązek głosowania.

Z reguły zakłada się, że młodzi ludzie nie interesują się polityką, ale prawda jest taka, że to oni są siłą napędową wielu zmian, bowiem to oni niestrudzenie walczą o równouprawnienie płci, ochronę klimatu lub apelują o wprowadzenie zakazu oferowania bezpłatnych praktyk zawodowych. Polityka ewoluuje wraz z upływem czasu, a młodzi ludzie uczą się dostosowywać swoje metody komunikowania i partycypacji obywatelskiej, aby domagać się zmian społecznych. 

Choć istnieją inne metody umożliwiające angażowanie się w sprawy społeczne i wpływanie na polityków, takie jak ruchy młodzieżowe, działania społeczne w internecie, wolontariat, europejska inicjatywa obywatelska lub unijny dialog młodzieżowy, przyznanie młodzieży prawa do głosowania w wyborach jest dla niej jednoznacznym komunikatem. Oznacza, że zdanie młodych się liczy i że politycy biorą je pod uwagę. 

Co jest lepsze? Argumenty za i przeciw

Argumenty przeciwko obniżeniu poniżej 18. roku życia wieku uprawniającego do głosowania opierają się na przesłankach neurologicznych. Zgodnie z nimi mózg człowieka w tym wieku wciąż jeszcze rozwija się i dojrzewa, przynajmniej z naukowego punktu widzenia. Słychać również głosy, że młodzi ludzie nie mają dość wiedzy ani informacji o polityce, ani o decyzjach, na które mogą wpływać w drodze głosowania. 

Ale dzisiejsza młodzież doskonale opanowała media społecznościowe i nowe technologie. Te umiejętności można by uzupełnić edukacją obywatelską, aby zapewnić młodym ludziom narzędzia i zasoby potrzebne do tego, by zrozumieć, jak działa polityka i jaką rolę odgrywa.

Z drugiej strony mamy argumenty za przyznaniem młodym ludziom prawa do głosowania od 16. roku życia. Może ono doprowadzić do powstania i wzmocnienia nawyku uczestnictwa w procesach demokratycznych, przez co odsetek osób wstrzymujących się od głosu w wieku dorosłym będzie mniejszy. Przyznanie prawa do głosowania młodym ludziom może zatem z biegiem czasu przynieść korzyści ogólnie pojętemu procesowi wyborczemu, ponieważ zachęci młodzież do aktywnego uczestnictwa w demokracji od najmłodszych lat. Co więcej, w wielu krajach praca w wieku 16 lat jest legalna. W związku z tym osoby poniżej 18. roku życia, które pracują i płacą podatki, powinny mieć prawo do decydowania o tym, na co są wydawane ich pieniądze. 

Przyznanie młodym ludziom prawa do głosowania w wyborach byłoby również logiczną decyzją z punktu widzenia innych praw, które już im przysługują. Mowa tu na przykład o prawie jazdy na motocykl lub podejmowaniu bez zgody rodziców decyzji w sprawach medycznych, które zwykle uzyskuje się w wieku 16 lat.

Co dalej?

W historii obserwuje się tendencję do obniżania wieku uprawniającego do głosowania w wyborach. UE chce w jak największym stopniu angażować młodych ludzi w wybory. W marcu 2022 r. Parlament Europejski osiągnął kompromis w sprawie wyborów europejskich, który obejmował obniżenie wieku uprawniającego do głosowania do 16 lat we wszystkich państwach członkowskich UE, chyba że państwa członkowskie postanowią inaczej. 

Dzięki projektom finansowanym w ramach programu Erasmus+, takim jak projekt „Młodzież na rzecz Europy”, Komisja Europejska pragnie również nadać nowy impuls demokracji europejskiej i jak najszybciej zaangażować nowe pokolenia w procesy wyborcze. 

Ponadto w pierwszej kolejności Rada Europy promuje obniżenie wieku uprawniającego do głosowania do 16 lat, przynajmniej w wyborach lokalnych i regionalnych. 

A Ty...? Czy chcesz głosować w wyborach? Czy też wolisz inne formy aktywności obywatelskiej?

Wysłuchaj wywiadu, który przeprowadziła Mireia Pla Mateu z Eurodesku z Nicolaiem Boysenem, członkiem zarządu Europejskiego Forum Młodzieży. Dowiesz się, dlaczego obniżenie wieku uprawniającego do głosowania jest ważne.